Op zondag 13 oktober trekken we met z’n allen richting de stembus om een nieuwe gemeenteraad te kiezen. Al is het geen verplichting meer om je stem te gaan uitbrengen voor de lokale en provinciale verkiezingen. Het wordt dan ook voor alle deelnemende partijen koffie dik kijken en afwachten hoeveel procent van de bevolking in iedere stad of gemeente effectief het bolletje gaat gaan rood kleuren. Ook het kiezen van een nieuwe burgemeester verloopt op het andere wijze dan dat we gewend waren. Burgemeesters worden vanaf 2024 rechtstreeks verkozen. De verkozene met het hoogste aantal naamstemmen van de grootste lijst krijgt het initiatiefrecht. Die verkozene krijgt 14 dagen de tijd om een meerderheid te vormen. Als er een meerderheid wordt gevormd, dan wordt de verkozene met de meeste naamstemmen van de grootste coalitie fractie burgemeester.
Maar wat is nu initiatiefrecht? Na de gemeenteraadsverkiezingen krijgen de verkozenen voor de gemeenteraad in afnemende volgorde van lijstgrootte een initiatiefrecht toegekend. Dat initiatiefrecht heeft als doel een meerderheid te vormen. Het initiatiefrecht komt eerst toe aan de verkozene met het meeste naamstemmen(open definitie) van de grootste lijst. Die verkozene krijgt 14 dagen de tijd om een meerderheid te vormen. Die termijn start de dag die volgt op de dagtekening van het proces-verbaal van de verkiezingen. Als de stemmenkampioen van de grootste lijst er niet in slaagt om een meerderheid te vormen, dan gaat het initiatiefrecht over naar de stemmenkampioen van de 2e grootste lijst en zo verder. Er is dus voorzien in een cascaderegeling. De volgorde van de toekenning van het initiatiefrecht. Meer info hierover kan je terug vinden op de website van Vlaanderen via deze link.
Terwijl sommige partijen nog volop hun lijsten aan het samen stellen zijn, hebben andere partijen hun kandidaten, verkiezingscampagne en plannen reeds uit de doeken gedaan aan de bevolking. De lijsttrekker van een kandidatenlijst voor de gemeenteraads-, stadsdistrictsraads- en provincieraadsverkiezingen hebben de tijd om tot uiterlijk op 14 september 2024 om 16.00 uur een voordrachtsakte in te dienen bij de voorzitter van het relevante hoofdbureau. Dat gebeurt voor het eerst volledig digitaal, behalve in de faciliteitengemeenten. De voordrachtsakte moet ondertekend zijn door een aftredend raadslid of een minimum aantal kiezers.
