Het aantal onderwijsvacatures is het afgelopen semester geëxplodeerd, zo tonen statistieken van de VDAB. Het aantal beschikbare kandidaten blijft ook verder zakken naar een historisch dieptepunt. “Coronabesmettingen en quarantaines spelen hier zeker een grote rol in, maar ook het structurele lerarentekort wordt steeds acuter. Het onderwijs dreigt achter het net te vissen in een grotere war-on-talent, wat ten koste gaat van de onderwijskwaliteit.” zegt Vlaams Parlementslid Kristof Slagmulder (Vlaams Belang). Uit cijfers van de VDAB blijkt dat het afgelopen semester het gemiddelde aantal onderwijsvacatures dat op jaarbasis uitgeschreven werd erg sterk is gestegen. In januari 2022 stond dit aantal op 6.982 in het basisonderwijs, wat een stijging betekent van 20,3% ten opzichte van juli 2021 en van 58% in vergelijking met januari 2021. Hetzelfde zien we in het secundair onderwijs: daar waren per juli 2022 op jaarbasis 15.066 uitgeschreven vacatures, zijnde 23,6% meer dan een half jaar en 53,4% meer dan een jaar ervoor. “Natuurlijk spelen de torenhoge besmettingen van de delta- en omikrongolf en het strikte quarantainebeleid op school hier een grote rol, dat effect zal met het wegebben van corona wel eruit gaan.” verklaart Slagmulder, “Maar experten en schoolbesturen waarschuwen dat het structurele probleem zal blijven omdat er enerzijds komende jaren veel leraren op pensioen gaan en anderzijds veel beginnende leraren uitstromen binnen de vijf jaar na aanstelling.”
Het gemiddeld aantal werkzoekende leraren op jaarbasis is omgekeerd in die jaarhelft erg fel gedaald. Voor het basisonderwijs ligt dit per januari 2022 op 833 kandidaten, een daling met 22,4% ten opzichte van juli 2021 en van 31,2% in vergelijking met januari 2021. In het secundair zijn dit er 1984, d.i. 15,1% minder dan een half jaar en 21,7% minder dan een jaar ervoor. “Dit toont aan dat alsmaar minder jongeren nog leraar willen zijn. De inschrijvingen bij de lerarenopleidingen liggen dan ook zeer laag. Voor velen is het beroep van leraar niet meer aantrekkelijk.” zegt Slagmulder.
Het dieptepunt in het lerarentekort valt ook af te leiden uit de spanningsindicator van de VDAB, die de verhouding weergeeft tussen het aantal werkzoekenden en het aantal beschikbare vacatures. “Hoe lager de spanningsratio, hoe moeilijker het is om vacatures in te vullen. Om een gezond aanbod te hebben, zou die ratio niet lager mogen zijn dan vier.” legt Slagmulder uit, “In het secundair onderwijs is de situatie over gans Vlaanderen erg rampzalig: in 20 van de 22 arrondissementen ligt dat cijfer effectief onder vier.” De grootste tekorten situeren zich in de arrondissementen Diksmuide (0,51), Halle-Vilvoorde en Aalst (beiden 0,94), gevolgd door Mechelen en Sint-Niklaas (0,97). In het basisonderwijs is er een tekort in 17 arrondissementen. De arrondissementen met de meest acute tekorten zijn opnieuw Sint-Niklaas (0,47), Halle-Vilvoorde (0,62), Aalst (0,63), Gent (0,73) en Eeklo (1,02).
Minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA) lanceerde middels de onderwijs-cao en de nota “Herwaardering van de leraar” verschillende initiatieven die het lerarenberoep aantrekkelijker moeten maken. Veel mensen in het veld stellen echter dat deze maatregelen niet zullen volstaan aangezien het Weyts ontbreekt aan een langetermijnvisie met meer ingrijpende oplossingen. “Dat leidt tot zeer veel dispersieve maatregelen die hij soms uit het niets uit zijn hoed tovert. Nochtans zijn er voldoende experten die interessante input geven voor een globaal plan.” zegt Slagmulder, “Zo was er recent nog de analyse van onderwijseconomen Kristof De Witte en Kaat Iterbeke over het lerarentekort als katalysator voor hervormingen binnen het lerarenberoep.”
Slagmulder wijst ook naar de algemene war-on-talent op de Vlaamse arbeidsmarkt aangezien ook de algemene spanningsindicator pijlsnel aan het zakken is. “We gaan echt naar algemene krapte op de arbeidsmarkt, in iedere sector zijn kwaliteitsvolle krachten nodig. Veel high-potential-profielen onder de huidige en toekomstige lerarenpopulatie zijn ook interessant voor de privé of andere publieke sectoren.” besluit Slagmulder, “We zullen dus niet alleen het lerarenberoep even aantrekkelijk moeten maken als de andere jobs, maar gaan het nog aantrekkelijker moeten maken dan die andere jobs.”
