Het aantal startende leraren dat het onderwijsveld verlaat, is hoger dan ooit. In Vlaanderen gaat het om 12% in het kleuteronderwijs, 14% in het lager onderwijs, en 22% in het secundair onderwijs. Beperkte doorgroeimogelijkheden en job onzekerheid liggen aan de basis van de cijfers, net als de stress gerelateerd aan de praktijkshock, slechte relaties met collega’s en te weinig autonomie. Het complex probleem overstijgt de starters en de lerarenopleidingen die hen klaarstoomt. Daarom start hogeschool Odisee samen met verschillende onderwijspartners een project om startende leraren aan boord te houden. “Leerkrachten die de hogeschool verlaten, hebben nieuwe werkvormen geleerd in hun opleiding, maar dat wordt niet altijd geapprecieerd in de school waar ze terechtkomen”, zegt Johan De Wilde, opleidingshoofd Kleuteronderwijs aan Odisee, Campus Dirk Martens (Aalst). “Iedere organisatie heeft een eigen cultuur, ook een school. Die cultuur kan openstaan voor nieuwe ideeën van de startende leerkracht, of die vanuit een zekere behoudsgezindheid afkeuren. De startende leerkracht ervaart dan een intern conflict: voeg ik me naar de heersende cultuur of blijf ik loyaal aan de onderwijsmethode waarvan ik weet dat ze stoelt op de laatste wetenschappelijke inzichten en ik zelf ervaren heb dat ze werkt? Ook voor de school is een behoudsgezinde cultuur gevaarlijk omdat ze vernieuwing tegenhoudt. In een lerende organisatie leert iedereen van iedereen. Daar gaat de oude rot niet alleen voor een ICT-toepassing te rade bij de jonge snaak en zal die op zijn beurt ongegeneerd feedback of raad vragen aan zijn ervaren collega’s. Op die manier ontstaat een dynamiek van informeel en sociaal leren en dat verhoogt de jobsatisfactie van iedere betrokkene.”
“We hebben een analyse gemaakt van het probleem van de startende leraren en gedeeld met verschillende partners uit het onderwijs. De directies van de scholen, de vakbonden, de lerarenopleidingen, de pedagogische begeleidingsdiensten enz. (h)erkennen het en samen is er nu een project waar al die verschillende partners, koepel- en netoverschrijdend aan meewerken. Sanne De Vos, onderzoeker bij Odisee: “We willen met dit project heel concreet nagaan hoe de ‘talentenkaart’ het verschil kan maken. We zullen interactief met lerarenteams in kaart brengen waar iedereen — ervaren en onervaren — sterk in is. Eenmaal ieders talenten bekend en erkend, zal vanzelf de drempel verlagen om een collega aan te spreken en raad te vragen. Samen en van elkaar lerend zal tegelijk de stress van de praktijkshock verminderen. We werken voor dit onderzoek nauw samen met o.a. Simon Beausaert, een jonge Vlaamse professor aan de UCL en de Universiteit van Maastricht. Zijn expertise op vlak van informeel leren en lerarenopleiding is van grote waarde voor dit onderzoek waaraan ook de VUB, de pedagogische begeleidingsdiensten van alle onderwijsnetten, de onderwijsinspectie, het tijdschrift Klasse en een aantal schooldirecties en starters participeren.
“Iedereen kent het effect van ‘de koffiehoek’. Daar praten we over allerlei thema’s die al dan niet werk gerelateerd zijn”, vervolgt Johan De Wilde. “Daar ontstaat eigenlijk informeel of sociaal leren: je deelt ervaringen uit je leven en werk met elkaar. We kunnen dit als school stimuleren door zulke informele bijeenkomsten meer structureel te organiseren rond bepaalde thema’s die dan onderwijsgerelateerd zijn. Of je installeert als school een spilfiguur waar je na een na-vorming mee gaat praten. Die spilfiguur kan dan verschillende leerkrachten bij elkaar brengen en op die manier het informele leren nog meer stimuleren.”
Voor meer informatie neem contact op met een van de initiatiefnemers, ze geven u graag alle informatie. Johan De Wilde, opleidingshoofd Bachelor Kleuteronderwijs Odisee, 0492 72 17 18. Sanne De Vos, onderzoeker Bachelor Kleuteronderwijs Odisee, 0491 08 55 84. Prof Simon Beausaert (Nederlandstalig), Université Catholique de Louvain, 0485 15 19 48
De partners van het project
Université Catholique de Louvain (UCL), Vrije Universiteit Brussel (VUB), KULeuven – Kulak: Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen: Centrum voor Onderwijseffectiviteit en –evaluatie, Departement Onderwijs en Vorming – Afdeling Hoger Onderwijs en Volwassenenonderwijs: Lerarenopleiding + Onderwijsinspectie, Klasse, Katholiek Onderwijs Vlaanderen: Diocesane Pedagogische Begeleidingsdienst – Secundair onderwijs: Mechelen-Brussel, OVSG: Studie- en Ontwikkelingsdienst/Pedagogische begeleidingsdienst, GO! Pedagogische Begeleidingsdienst, Provinciaal Onderwijs Vlaanderen: Pedagogische Begeleidingsdienst, Scholengemeenschap ‘De Zevensprong’, Scholengemeenschap ‘Driespan’
Hoe zou het komen . Terug in onderwijs gestapt en na drie interims bij stad Gent al volgende zaken meegemaakt : 1)jenaplanschool:een valse beschuldiging door de directie een peuter ” aan de arm te trekken ” terwijl deze zelf aan mij trok .2) freinetschool:vanaf de eerste aanblik verwijten van degene die me moest ” coachen “: herhaaldelijk in de klas komen en denigrerend doen over werkelijk alles ! dat niet zo gedaan werd “precies ” zoals door haar gedicteerd en dan was het nog niet goed, van elke andere leerkracht een scheve noot ” O bij mij gedraagt die kleuter zich niet zo hoor ” ( wel dus ! ), pesterijen over een ” zogezegd ” slecht klasmanagement om me buiten te pesten en uren af te nemen ten gunste van jaloerse anderen . Pas begonnen en al serieus een het twijfelen ! Stank als dank kan je bij de meeste scholen krijgen.